Geschiedenis

GESCHIEDENIS

De “Koopmanswelvaart” rond 1909. De stuurhut is nog niet aangebracht.

De geschiedenis van de “Koopmanswelvaart” begint in 1881. Toen nam Sikke Horjus het “Veer” tussen Workum, Bolsward en Groningen over van schipper S.F. Sybrandy. Met een zeilschip van 21 ton onderhield Sikke vervolgens de reis van Workum-Bolsward-Groningen v.v. Zo’n reis kostte heen en terug, zeilend en bomend over het water, ongeveer twee weken. Gedurende 25 jaar werd door hem zo geladen en gelost bij handelaren en particulieren op de heen- en terugreis.
Toen achtte Sikke de tijd rijp om over te gaan op een motorschip. In 1905 werd op de werf van de Gebroeders Zwolsman in Makkum een stalen schip met een laadvermogen van 38 ton voor hem gebouwd, dat in 1906 door hem in gebruik werd genomen. Dit schip kreeg de toepasselijke naam “Koopmanswelvaart”, want het schip voer immers voor “den koopman sijn welvaart”. Het werd voortbewogen door een petroleummotor van het merk Van Rennes. De naam van de veerdienst werd nu: “Motordienst Workum-Bolsward-Groningen”. Het roer op de “Koopmanswelvaart” werd in de eerste jaren bediend in de open lucht, wat niet erg comfortabel was. Daarom werd in de twintiger jaren een stuurhut rond het roer gebouwd, die door Sikke spottend het slaaphok werd genoemd, omdat je er zo makkelijk in slaap kon vallen.

In 1911 kocht Horjus er nog een tweede schip bij. Dit was een zogenaamde bijlegger: een schip zonder motor dat werd vastgemaakt aan het voortbewogen schip om meer laadruimte te krijgen. Dit schip was “Maria” genaamd. Omdat de Wereldoorlog in 1914 uitbrak en er daardoor een teruggang in inkomsten optrad, werd deze bijlegger weer verkocht.

Sikke droeg zijn motordienst op 31 maart 1920 over aan zijn beide zoons, Rein en Dirk, die de beurtdienst voortzetten.
In 1926 werd de petroleummotor vervangen door een Kromhout dieselmotor.
Dirk stopte in 1934 met schipperen, Rein zette de dienst voort tot 1947.
In dat jaar nam zijn zoon Pieter de dienst over. De zaken gingen goed en in 1950 werd een tweede schip aangekocht, de “Eendracht”, door Pieters oudere broer Hendrik. De beide broers voeren elk per week eenmaal de dienst Workum-Bolsward-Groningen. Omdat de “Eendracht” veel mankementen vertoonde en daardoor regelmatig uitviel, kocht Pieter in 1955 het schip “Stad Sneek”. Die naam verdween uiteraard en werd vervangen door “Koopmanswelvaart 2”, met Hendrik als schipper. Dat betekende dat de eerste “Koopmanswelvaart” toen het nummer 1 kreeg. De “Eendracht” werd aan de kant gelegd.
In 1959 werd de Kromhout motor op zijn beurt vervangen door een 4 cilinder Lister dieselmotor. Deze motor ligt nog steeds in het schip en werkt uitstekend.
Inmiddels nam steeds meer de vrachtauto het vervoer over van vrachten, die anders met een schip werden verzorgd. Als eerste moest de “Koopmanswelvaart 2” eraan geloven. In 1965 werd deze verkocht aan een sportvissersbedrijf. Pieter ging nu drie dagen per week met een vrachtauto de dienst rijden en één keer met de “Koopmanswelvaart” die inmiddels dus de 1 weer was kwijtgeraakt. Dit duurde tot 1968, toen werd de beurtdienst helemaal gereden met de vrachtauto en deed het schip zo nu en dan alleen nog dienst voor zogenaamde losse vrachten. Pieter is in 1985, 104 jaar na het begin door Pake Sikke, gestopt met zijn bedrijf. Het schip werd overgedragen aan zijn oudste zoon Rein, die het dus gerestaureerd heeft en het vaartuig in november 2018 in prima conditie heeft overgedragen aan de in dat jaar opgerichte Stichting Koopmanswelvaart.